Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου 2016

Γέμισε η τάξη μας σκιουράκια!!!






 Οι φθινοπωρινές κατασκευές συνεχίζονται και σήμερα ολοκληρώθηκε το δέντρο με τα σκιουράκια μας.
Το δέντρο είναι κολάζ από σκισμένα χαρτιά φωτοτυπικού, τα οποία είχαν ζωγραφίσει τα παιδιά με ξυλομπογιές.
Τα φυλλαράκια είναι ζωγραφική με κηρομπογιές και χαρτοκοπτική με ψαλίδι, όπως και τα σκιουράκια που είναι ζωγραφισμένα με ξυλομπογιές.

Αυτοσχέδιο ποδοσφαιράκι ή πιο σωστά "δαχτυλοσφαιράκι''

 Τα παιδιά χωρίστηκαν σε ομάδες, σύμφωνα με τις θέσεις που είχαν στα τραπέζια τους. Τους πρότεινα να παίξουμε ποδοσφαιράκι στα τραπέζια και βέβαια ενθουσιάστηκαν. Αναρωτηθήκαμε και συνειδητοποιήσαμε ότι θα χρειαστούμε τέρματα και μπάλες.
 Εδώ αρχίσαν τα δύσκολα, ευτυχώς όχι για πολύ. Τους έδωσα από ένα ξύλινο τουβλάκι από το οικοδομικό υλικό της τάξης και τους εξήγησα οτι πρέπει να συνεργαστούν, να συνομιλήσουν και να συνεννοηθούν μεταξύ τους τα μέλη της ομάδας και να σχεδιάσουν από ένα τέρμα για να μπορέσουν να παίξουν. Πρόκειται για μια διαδιακασία που θεωρείται αυτονόητη για εμάς τους ενήλικες όχι όμως και για τα νήπια.







 Τα τέσσερα τέρματα ετοιμάστηκαν οπότε και  ξεκίνησαν να ετοιμάσουν, ο καθένας τις μπάλες τους. Γαι τις μπάλες μοιράστηκαν τρία χαρτάκια στο κάθε παιδί, τα οποία κλήθηκαν να τσαλακώσουν με πολύ δύναμη για να γίνουν στογγυλές οι μπαλίτσες τους. Όταν όλα τα μέλη της ομάδας ήταν έτοιμα ξεκίνησε το "δαχτυλοσφαιράκι", το οποίο διασκέδασε τα παιδιά και ενίσχυσε την ανάπτυξη της λεπτής τους κινητικότητας.
 Οι δαχτυλοσφαιριστές του 9ου νηπιαγωγείου Περάματος ανυπομονούν για τους επόμενους αγώνες τους!!!

Τετάρτη 28 Σεπτεμβρίου 2016

Παιχνιδοτράγουδο για τις ημέρες της εβδομάδας

"Έχω ένα χταποδάκι, φιλαράκι μου καλό
μου αρέσει να χορεύω, του αρέσει το φαγητό.
Τη Δευτέρα τρώει ψητό
και τη Τρίτη παγωτό
τη Τετάρτη μακαρόνια 
και τη Πέμπτη τρώει πεπόνια
Τη Παρασκευή σαλάτα
το Σαββάτο πλένει πιάτα.
Σαν θα έρθει Κυριακή
να κουνήσει δεν μπορεί
από το πολύ φαί.
Χταποδάκι έλα εδώ,
του φωνάζω όταν το δω
μέτρα τα πόδια σου τα οχτώ 
και ξεκινάμε το χορό''.

 Το παιχνιδοτράγουδο αυτό είναι προσωπική δημιουργία εμπνευσμένη από μια συνάδελφο, που είχε ετοιμάσει κάτι παρόμοιο. Αν θέλετε να δείτε το αρχικό τραγούδι πατήστε εδώ.

 Προσπαθώντας να μάθουμε τις ημέρες της εβδομάδας λοιπόν, το τραγουδούσαμε  εμπλουτισμένο με κινήσεις-αναπαραστάσεις των ρημάτων. Φθάνοντας στο σημείο που λέει "μέτρα τα πόδια σου τα οχτώ" μετρούσαμε όλοι μαζί μέχρι το οχτώ και για το τέλος χορεύαμε μια στροφή γύρω από τον ευατό μας.
 Έφθασε λοιπόν η προηγούμενη Παρασκευή που είχα υποσχεθεί στα παιδιά ότι θα καλέσουμε τις μανούλες μέσα στη τάξη για να τους τραγουδήσουμε το "χταποδάκι". Τότε ήταν που μου ήρθε η ιδέα, όχι μόνο να τραγουδήσουμε στους γονείς αλλά να παίξουμε μαζί τους, έχοντας βέβαια σαν βάση μας  το τραγούδι. Ο λόγος που επεδίωξα κάτι τέτοιο και που όντως είχε τα επιθυμητα αποτελέσματα, ήταν να βοηθήσω τους νέους μικρούς μαθητές του νηπιαγωγείου μου να προσαρμοστούν καλύτερα. 
 Ο Σεπτέμβρης είναι ένας μήνας προσαρμογής των μαθητών στο σχολείο τους όχι όμως μόνο για τα παιδιά αλλα και για εμάς τις νηπιαγωγούς. Δεν θα μπορούσε να βρεθεί καλύτερος βοηθός από τους ίδιους τους γονείς στο να βοηθήσουν σε αυτή τη προσαρμογή, με έναν ιδιαίτερα ευχάριστο τρόπο, παίζοντας με τα παιδιά τους και επιβραβεύοντας τα μέσα στο χώρο του νηπιαγωγείου, με τη νηπιαγωγό μαζί. 
 Ο χώρος του σχολείου, η νηπιαγωγός, οι νέοι κανόνες που μπαίνουν καθημερινά και η απομάκρυνση από το σπίτι και την αγκαλιά των γονέων τους, είναι τα βασικά σημεία που καλούνται να εξοικειωθούν νήπια και προνήπια. Οι γονείς του τμήματος κλήθηκαν να μπουν στον χώρο μας, να παίξουν σύμφωνα με τους κανόνες μας και τις οδηγίες της νηπιαγωγού, συνεργαζόμενοι άψογα, προκειμένου να νιώσουν τα παιδιά τους και παιδιά μου μεγαλύτερη ασφάλεια.
 Αρχικά τους είπαμε ένα άλλο τραγουδάκι για να τους καλωσορίσουμε και να τους καλημερίσουμε και στην συνέχεια αναφέρθηκαν δυνατά από την ολομέλεια οι ημέρες της εβδομάδας. 
Δόθηκαν οι οδηγίες στους γονείς. Τους εξήγησα ότι θα συμμετέχουν σε ένα τραγουδοπαιχνίδι για τις ημέρες της εβδομάδας. 
 Το χταποδάκι μας αρέσκεται στο χορό και στο φαγητό και κάθε ημέρα τρώει κάτι διαφορετικό. Τα φαγητά που τρώει το χταποδάκι, τα είχα εκτυπώσει σε εικόνες από το διαδίκτυο, τις οποίες είχα κρεμάσει σε διάφορα σημεία της αίθουσας. Οι γονείς κλήθηκαν να βρίσκουν τη λύση σε αινίγματα που τους διάβαζα και να τρέχουν και να λένε τη λύση, στο αυτί του παιδιού τους, τα οποία καθόντουσαν στην παρεούλα μαζί με όλους τους φίλους τους (τα αινίγματα ήταν προσωπικές εμπνεύσεις της στιγμής). Στην συνέχεια τα παιδιά, μόλις άκουγαν τη λύση έπρεπε να τρέξουν και να αναζητήσουν μέσα στη τάξη τις λύσεις-εικόνες φαγητών που τρώει το χταποδάκι.

 Τα αινίγματα ήταν τα εξής:

Ψητό - Κρέας ή λαχανικό
            με μπαχαρικά ή σκέτο υγιεινό
            το τρώμε όλοι στο λεπτό.
Παγωτό - Αγαπημένη καλοκαιρινή λιχουδιά, μικρών και μεγάλων.
Μακαρόνια - Ζυμαρικά τα λένε αλλιώς
                      με σάλτσα ή κιμά
                      τα τρώει και ο πιο μικρός.
Πεπόνια - Είναι γλυκό και ζουμερό
                 φρούτο καλοκαιρινό.
Σαλάτα - Στη δίαιτα και στη διατροφή,
               συνοδεύει τα κυρίως γεύματα αυτή.

 Οι λύσεις των αινιγμάτων δίνονταν  στα παιδιά, σύμφωνα με τις οδηγίες και με τη σειρά έβρισκαν τις εικόνες των τροφίμων. Το κλίμα ήταν πανηγυρικό, γεμάτο χειροκροτήματα και επιβραβεύσεις. Αυτός ήταν και ο στόχος άλλωστε. Μόλις ολοκληρώθηκε αυτή η διαδικασία τραγουδήσαμε όλο το τραγουδοπαιχνίδι από την αρχή. 
 Η δραστηριότητα έλαβε τέλος με το ταίριασμα των ονομάτων των ημερών και των εικόνων των τροφών. Πριν μπουν οι γονείς στην αίθουσα είχαμε με τα παιδιά συλλαβίσει και γράψει σε χαρτιά τα ονόματα των ημερών. Το παρουσίασα σαν επανάληψη και ρωτούσα ποιο φαγητό έτρωγε την κάθε ημέρα το χταποδάκι και καρφίτσωνα τα ζευγάρια στον πίνακα, σύμφωνα με την απάντηση που έπαιρνα. Δευτέρα-εικόνα του ψητού, Τρίτη- εικόνα του παγωτού...κλπ.
 Εννοείται βέβαια ότι μου ζητήθηκε να τους δώσω να ζωγραφίσουν χταποδάκια.


















 Εκκρεμούν οι κατασκευές μας, τις οποίες θα ετοιμάσουν προσεχώς.

 Ευχαριστώ πολύ τους γονείς και τις γιαγιάδες που συμμετείχαν στο παιχνίδι μας και μας στηρίζουν καθημερινά στην προσπάθεια μας να προσαρμοστούμε.

Τρίτη 27 Σεπτεμβρίου 2016

Χρώματα-Κυκλοσφραγίδες-Συναισθήματα


Ξεκινώντας από την αρχή της χρονιάς να διαβάζουμε ιστορίες και παραμύθια, ζητείται από τα παιδιά να εκφράσουν λεκτικά τα συναισθήματα των ηρώων. Αναζητούν και εντοπίζουν τους χαρούμενους, τους λυπημένους, τους στεναχωρημένους, τους θυμωμένους ήρωες.
Έχοντας σαν στόχο να έρθουν σε μια πρώτη επαφή οι μαθητές μου με τον κύκλο, σαν σχήμα, με τρία χρώματα, που επέλεξαν τα ίδια, αλλά και να μπουν για άλλη μια φορά στην διαδικασία της ομαδικής εργασίας που απαιτεί υπομονή, μέχρι να έρθει η σειρά σου αλλά και θέληση για συνεργασία, ετοιμάσαμε χρωματιστές κυκλοσφραγίδες.
Τα παιδιά ερχόντουσαν ανά ζεύγος και κλήθηκαν να βάλουν από τρεις σφραγίδες, σε σημείο που δεν έχει σφραγίσει ο φίλος τους. 








 Βέβαια επειδή τους ενθουσίασε η δραστηριότητα δεν τους αρνήθηκα να κάνουν και ατομικές εργασίες, πάλι με τα ίδια χρώματα (είμαστε και οικονόμοι στο σχολείο μας), χρησιμοποιώντας αυτή τη φορά φελλούς. 



 Επέκταση της δραστηριότητας αποτέλεσε η πρόταση μου να προσπαθήσουμε να κάνουμε τα κυκλάκια της ομαδικής εργασίας προσωπάκια τονίζοντας έτσι τα βασικά χαρακτηριστικά του προσώπου (μάτια, μύτη, στόμα) αλλά και τα τρία πιο γνωστά και αναγνωρίσιμα από τα παιδιά συναισθήματα, τη χαρά, το θυμό και τη λύπη.

 Κάθε μαθητής είχε κυκλοσφραγίσει τρεις διαφορετικούς κύκλους. Εννοείται οτι δεν θυμόντουσαν ποιοι κύκλοι ήταν του καθενός, αλλά και τα παιδιά που το θυμήθηκαν, έπρεπε να διαλέξουν τρεις διαφορετικούς από τους δικούς τους κύκλους και να ζωγραφίσουν τα τρία συναισθήματα, δηλαδή ένα γελαστό, ένα λυπημένο και ένα θυμωμένο προσωπάκι.
 Το αποτέλεσμα ήταν απλά.....υπέροχο!!!


Το όνομα που επέλεξαν τα παιδιά να δώσουν στο έργο τους ήταν : "Οι φίλοι που νιώθουν διαφορετικά".

 Είναι αλήθεια ότι για να φθάσει ένα παιδί στο σημείο να επικοινωνήσει, να εκφράσει το συναίσθημα του, πρέπει πρώτα να το αναγνωρίζει. Αυτό δουλεύουμε καθημερινά στο νηπιαγωγείο, προκειμένου να έχουμε συναισθηματικά υγιή παιδιά.
 Η δραστηριότητα όμως δεν ολοκληρώθηκε σε αυτό το σημείο.
Ρώτησα τους μαθητές μου ποια είναι η δική μας αντίδραση στην όψη του άλλου, δηλαδή πως συμπεριφερόμαστε εμείς όταν ο φίλος μας είναι χαρούμενος, λυπημένος, θυμωμένος ή σκεπτικός.
 Ακολουθούν οι απαντήσες που πήρα, οι οποίες βέβαια αποτελούν και υλικό για περαιτέρω συζήτηση και στο σχολείο αλλά και στο σπίτι.
 Όταν κάποιος είναι στεναχωρημένος:

  • πάμε να τον βοηθήσουμε
  • τον αγαπάμε
  • του ζητάμε συγνώμη
  • τον ρωτάμε να μας πει τι του συμβαίνει
Όταν κάποιος είναι σκεπτικός:

  • τον ρωτάμε τι κάνει
  • κάνουμε τον αδιάφορο
  • σκεφτόμαστε κι εμείς
Όταν κάποιος είναι θυμωμένος:

  • τρέχουμε να σωθούμε
  • του θυμώνουμε κι εμείς
  • κάνουμε τους σκληρούς
Τέλος, όταν κάποιος είναι χαρούμενος:

  • παίζουμε μαζί του
  • τον κάνουμε ακόμα πιο χαρούμενο
  • είμαστε κι εμείς χαρούμενοι μαζί του

Μύρισε Φθινόπωρο...








 Μέρα με τη μέρα γίνονται όλο και πιο αισθητές οι αλλαγές στον καιρό. Το Φθινόπωρο κάνει πλέον αισθητή την παρουσία του. 
 Μια πρώτη φθινοπωρινή κατασκευή είναι τα δεντράκια που ζωγράφισαν με μαρκαδόρο και για φυλλαράκια κόλλησαν χαρτάκια που έσκισαν με τα δαχτυλάκια τους. Είναι αρχή της χρονιάς και οι ασκήσεις ενδυνάμωσης και ανάπτυξης της λεπτής τους κινητικότητας επιβάλλονται.
 Αναμένονται βέβαια κι άλλες φθινοπωρινές δημιουργίες....

Στην παρεούλα χτίζουμε ο ένας πάνω στο κομμάτι του άλλου


Το επόμενο έργο είναι δημιούργημα της Αριάδνης και της Βούλας


Ακολουθεί έργο του Γιάννη, του Πέτρου και του Σταύρου




Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου 2016

Εξάσκηση στο ψαλίδι και...ομαδικό κολάζ.


 Το πόσο σημαντική είναι η επιβράβευση για τα παιδιά μας στα πρώτα τους αυτά βήματα, τις πρώτες τους κατακτήσεις στους λεπτούς χειρισμούς των κινήσεων τους, φάνηκε από την ερώτηση που μου έκανε ένα αρκετά διστακτικό προνηπιάκι μου, το οποίο κοίταξε το κολάζ, με κοίταξε στα μάτια και γελώντας ολόκληρο το προσωπάκι του, μου είπε "Οι μανούλες θα πάθουν πλάκα εεε;"

Ένα κάστρο τεραστίων διαστάσεων και μοναδικό αρχιτέκτονα τον Σταύρο.


"Οι φίλοι είναι για πάντα"

 Ζοριζόμαστε λίγο τώρα στην αρχή λόγω της αναγκαιότητας να προμασμοστούν και οι μικρότεροι και πιο ευαίσθητοι μαθητές μας, τελικά όμως, μετά από αρκετές διακοπές, ολοκληρώσαμε την ανάγνωση της ιστορίας και επιπλέον μπορέσαμε να επεκτείνουμε λίγο τη σκέψη μας και να γαργαλίσουμε τη φαντασία μας.


 Η ιστορία μας αναφέρεται σε δυο ζωάκια, τον αρκούδο Ζαχαρία και την αλεπουδίτσα Ναταλία, τα οποία κάνουν πολύ παρέα, περνούν τη μέρα τους μαζί και προσπαθούν να συνειδητοποιήσουν ποια είναι αυτά τα αγαθά που μοιράζονται με την φιλία τους. Μια ιστορία που μας βοήθησε να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματα των ηρώων σε κάθε περίπτωση και να τα ταυτίσουμε με τα δικά μας.
 Σε κάποιο σημείο της ιστορίας, ο αρκούδος ξυπνάει από τις φωνές της αλεπουδίτσας, που όμως είναι μακριά και τρέχει να την βρει.
 Αυτό το κομμάτι της ιστορίας ήταν που εκμεταλλεύτηκα και ξεκίνησα να ρωτάω τους μαθητές μου, τι νομίζαν ότι είχε συμβεί, τι είχε πάθει η μικρή Ναταλία.
 Είναι μια μέθοδος  που συχνά χρησιμοποιώ, με διαφορετικές αφορμές, στην καθημερινότητα μας, προκειμένου να διεγείρω την σκέψη των παιδιών, να καλλιεργηθεί η φαντασία τους, να αναπτυχθεί ο λόγος τους, να εξασκηθεί η μνήμη τους και επιπλέον να τονωθεί η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμηση τους.
 Οι σκέψεις, οι ιδέες τους καταγράφονται όλες, ζητώντας τους να σκεφτούν κάτι διαφορετικό αν έχει ήδη ακουστεί κάτι παρόμοιο και στην συνέχεια τις διαβάζω όλες, παινεύοντας τους, για την πρωτοτυπία και εξυπνάδα τους.
 Παρακάτω λοιπόν σας παραθέτω τις απαντήσεις που έδωσαν τα παιδιά στην ερώτηση που τους έκανα.

"Τι έπαθε η αλεπουδίτσα; Γιατί φώναζε;"

  • Γιώργος - την τσίμπησε μια μύγα στην ουρά
  • Γιάννης - πάτησε αγκάθια στην ουρά της και πόνεσε
  • Νικόλας - της πέταξε χειροβομβίδα, ένας πειρατής
  • Αριάδνη - ήρθε ένας πειρατής και τη χτύπησε
  • Κωνσταντίνος Περ. - κάτι την δάγκωσε στην ουρά
  • Οδυσσέας - έπεσε από το κρεββάτι ή έπεσε ένα σίδερο στην ουρά της
  • Θοδωρής - ένας πειρατής την χτύπησε με βόμβα και κανόνι
  • Μαρία - κουτούλησε σε ένα δέντρο
  • Κατερίνα - κόλλησε σε μια πέτρα
  • Σταύρος - κάποιος ήθελε να την πάρει και την πάει σε ζωολογικό κήπο
  • Αλίκη - κάποιος της πέταξε πέτρα
  • Βούλα - της έπεσε πάνω της ένα κλαδί
  • Πέτρος - της πέταξαν γυαλιά, τα πάτησε και κόπηκε
  • Σοφία - ένας κυνηγός την κυνηγούσε για να την πάρει
  • Ματιάνα - ένας βάτραχος πήγε πάνω της
  • Αγγελιάννα - ένας κλέφτης πήγε να αρπάξει την αλεπού
  • Ελιντόν - η αλεπού φώναζε γιατί είχε χαθεί
  • Κωνσταντίνος Πασ. - μια μύγα την ενοχλούσε
  • Ειρήνη - η αλεπού ζητούσε βοήθεια, να την σώσουν, γιατί κάποιος την πήρε.
 Διαβάζοντας τα, το μόνο που θα ήθελα να σχολιάσω είναι ότι όλα τα παιδιά θεώρησαν ότι κάτι κακό συνέβη στην αλεπουδίτσα. Να διευκρινίσω εδώ ότι το στοιχείο που τους έδωσα διαβάζοντας την ιστορία ήταν ότι ο Ζαχαρίας ακουσε ένα "Αιι, Αιι" και επειδή δεν ήξερε τι είχε συμβεί, έψαξε να την βρει. 
 Σαν επέκταση λοιπόν της δραστηριότητας και ευκαιρία για να συζητηθεί και στο σπίτι ακόμα με τους γονείς, θα ήταν να σκεφτούν τα παιδιά "Τι καλό θα μπορούσε να είχε συμβεί στην μικρή Ναταλία;". 
 Στη ζωή μας, καλό είναι πίσω από κάθε δυσκολία και αρνητικό σημείο, να ψάχνουμε και να ανακαλύπτουμε και το θετικό του κομμάτι. Κάπου εκεί κρύβεται, αρκεί να εξασκηθούμε να το αναζητάμε.

Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου 2016

Οι ομάδες εργασίας του τμήματος του 2016-2017






Tα νοικοκυρόπαιδα του 9ου Νηπιαγωγείου Περάματος, χωρίστηκαν σε ομάδες εργασίας σύμφωνα με το ζωάκι που τους άρεσε να ζωγραφίσουν. Αφού λοιπόν διάλεξαν το ζωάκι τους, το ζωγράφισαν και το έκοψαν (τα περισσότερα έπιαναν για πρώτη φορά ψαλίδι) αναφέραμε τις πληροφορίες που γνώριζε ο καθένας μας για αυτά τα ζωάκια, τονίσαμε κάποια χαρακτηριστικά τους και μέσω της δραματοποίησης, κινηθήκαμε στο χώρο, αναπαριστάνοντας αυτά τα ζωάκια. 
Σε επόμενη δραστηριότητα έγιναν από τα παιδιά οι ομαδοποιήσεις, καταμετρήθηκαν τα μέλη της κάθε ομάδας, ανακαλύψαμε ότι η καθε ομάδα αποτελείται από τέσσερα μέλη και ότι είναι όλες ίσες και στο τέλος ερχόντουσαν με τη σειρά και κολλούσαν το καθένα τη ζωγραφιά του.
Σε επόμενο στάδιο, κάθε ομάδα θα γράψει και τα ονόματα της για να διαβάζουν, να αναγνωρίζουν και να αναζητούν τα ίδια τα παιδιά τα μέλη της ομάδας τους. 
Οι ομάδες εργασίας συστάθηκαν προκειμένου καθημερινά στην αίθουσα να υπάρχουν υπεύθυνοι για τη τάξη και τη καθαριότητα.

Νέο οικοδόμημα στόλισε για λίγο τη τάξη μας ( ίσα που πρόλαβα να το φωτογραφήσω)

Δημιουργοί του έργου είναι οι:
 η Eιρήνη, η Σοφία και ο Θοδωρής









Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου 2016

"Ο φαντασμένος Λούης'"

Γιολάντα Τσορώνη-Γεωργιάδη
εκδ. Σαββάλας

 Οι περιπέτειες του καυχησιάρη λαγού μας βοήθησαν να ξεκινήσουμε τα προγραφικά μας παιχνίδια και στην συνέχεια τις προγραφικές μας ασκήσεις. 
 Εκτός της πολύ ωραίας συζήτησης για την συμπεριφορά του λαγού προς τον τυφλοπόντικα, αν ήταν η πρέπουσα ή όχι, μας δόθηκε η αφορμή να αναπαραστήσουμε στο χαρτί την διαδρομή που έκαναν τα δύο ζωάκια.
 Διαβάζοντας την ιστορία του λαγού, προσπαθήσαμε να μπούμε στη θέση του αλλά και στη θέση του τυφλοπόντικα και να ανακαλύψουμε τα συναισθήματα που βίωναν οι δυο ήρωες. Αναγνωρίζοντας τη συναισθηματική κατάσταση του άλλου και εκφράζοντας το συναίσθημα λεκτικά, (συμπεριφορά την οποία θα ακολουθήσουμε όλη τη χρονιά), μας οδηγεί κάποια στιγμή, με απολύτως φυσιολογικό τρόπο, να εκφράζουμε και να επικοινωνούμε τα δικά μας συναισθήματα πιο εύκολα.  

                                     Οριζόντιες γραμμές